رفتارشناسی شناختی

به انگلیسی: cognitive psychology

• رفتارشناسی شناختی، شاخه ای از رفتارشناسی محسوب می شود. مطالعه ی فرایند های شناختی و ادراکی انسان از طریقِ توجه به افکار و دیگر فرایند های درونیِ ذهن، دغدغه ی اصلی این دسته از رفتارشناسان است. این رویکرد نخستین بار توسط ِ افلاطون و ارسطو مورد توجه قرار گرفت و امروز پس از دو هزار سال همچنان به عنوان یک بخشِ مهم در رفتارشناسی باقی مانده است. با این حال در نیمه ی اول قرنِ بیستم به دلیلِ ظهورِ مکتب رفتارگرایی تا حدی رویکرد شناختی نادیده گرفته شد. برخلافِ رفتارگرایان، رفتارشناسان شناختی اساسا ً بر فرایندهای درونیِ ذهن و ساختارهایی که بر شناخت و ادراک ما تاثیر می گذارند تاکید دارند.

• همانطور که دیکشنری انگلیسی کالینز(Collins English Dictionary ) عنوان کرده است " دغدغه ی روانشناسانِ شناختی، فهمِ کنش ها و فرایند های ذهنی است که از طریق ِ آنها شناخت حاصل می شود. " البته، برای روانشناسانِ شناختی نیز بررسی رفتارها و واکنش های قابل مشاهده ی افراد دارای اهمیت است، اما تنها تا آنجا که به آنها در کسبِ اطلاعاتِ لازم در مورد فرایند ها و ساختارهای بنیادیِ رفتار کمک کند. مباحثِ اصلیِ تحقیق در روانشناسی شناختی عبارتند از: توجه، ادراک، یادگیری، حافظه، حلِ مساله و بالاخره زبان. روی هم رفته، روانشناسی شناختی تلاش می کند تا با استفاده از این مباحث از فرایندهای پیچیده ای که در فاصله ی بین تحریک فرد و واکنشِ فرد در مغز او رخ می دهند سر در بیاورد.

• رفتارشناختی شناختی عبارت است از روشی کلی در رفتارشناسی که بر فرایند های روانی و ذهنی تاکید می کند. برای رفتارشناختی شناختی، رفتار را نمی توان فقط بر اساسِ خصوصیاتِ آشکارِ آن توضیح داد، بلکه مستلزمِ توضیحاتی در سطحِ رخدادهای روانی، نمایشهای ذهنی، باورها، قصدها و از این قبیل چیزها است. هرچند روشِ شناختی غالبا ً در تضاد آشکار با رفتارگرایی است، لزوما ً این طور نیست که شناخت گرایان ضد رفتارگرایان باشند. در واقع بسیاری از شناخت گرایان، رفتار گرایی را رویکردی ناقص می دانند و نه رویکردی اشتباه.

پانویس

‎

جستارهای وابسته

• انقلاب شناختی
• رفتارشناسی زیستی
• رفتارشناسی اجتماعی
• رفتارشناسی نابهنجار